Migraine Meaning in Marathi – मायग्रेन म्हणजे काय? व सामान्य डोकेदुखी पासून हा वेगळा कसा आहे हे शोधत आहात का? होय तर तुम्ही एकदम अचूक ठिकाणी आलेला आहात. कारण हा लेख सविस्तररित्या Migraine बद्दल माहिती देणार आहे.
Migraine हा शब्द ग्रीक शब्द “हेमिक्रानिया” पासून आला आहे, ज्याचे नंतर लॅटिनमध्ये “हेमिग्रेनिया” म्हणून रूपांतर झाले. या शब्दाचे फ्रेंच भाषांतर “मायग्रेन” असे आहे.
Migraine Meaning in Marathi - मायग्रेन म्हणजे काय?
Migraine Meaning in Marathi – मायग्रेन हा एक आनुवांशिकदृष्ट्या प्रभावित जटिल न्यूरोलॉजिकल आजार आहे ज्यामध्ये मध्यम ते तीव्र डोकेदुखीचा झटका येतो, बहुतेकदा ही डोकेदुखी एकतर्फी असते.
मायग्रेनची सामान्य लक्षणे तीव्र डोकेदुखी, मळमळ, उलट्या होणे, बोलण्यात अडचण येणे, सुन्न होणे किंवा मुंग्या येणे ही असतात.
मायग्रेन मध्ये प्रकाश व तीव्र आवाज यांची संवेदनशीलता वाढू शकते. मायग्रेन बर्‍याचदा पालकांकडून मुलांना होतात आणि सर्व वयोगटावर हे परिणाम करतात.
माइग्रेनची सुरुवात बालपणात होऊ शकते किंवा तारुण्यापर्यंत सुरुवात होते. पुरुषांपेक्षा स्त्रियांमध्ये मायग्रेन होण्याची शक्यता जास्त असते.
Optical Migraine meaning in marathi
ऑप्टिकल मायग्रेन याला डोळ्याचा माइग्रेन देखील म्हटले जाते, हा एक विरळ प्रकारचा मायग्रेन आहे जो केवळ एका डोळ्यावर परिणाम करतो.
International Headache Society ऑप्टिकल मायग्रेन परिभाषित करते की हा फक्त एका डोळ्यातील पूर्णपणे बरा करण्यायोग्य मायग्रेन असून यामध्ये तात्पुरती दृष्टी जाते.
Menstrual migraine meaning in marathi
मासिक पाळीशी संबंधित मायग्रेन 60 टक्के स्त्रियांना प्रभावित करतात ज्यांना कोणत्याही प्रकारचे मायग्रेनचा अनुभव आहे. संशोधनात असे दिसून आले आहे की मासिक पाळीच्या काळात होणारे मायग्रेन जास्त तीव्र असतात, जास्त काळ टिकतात आणि मासिक पाळीशी संबंधित नसलेल्या मायग्रेनपेक्षा अधिक लक्षणीय मळमळ होते.
Hormonal Migraines meaning in marathi
हार्मोनल मायग्रेन स्त्रियांच्या हार्मोन्स म्हणजेच इस्ट्रोजेनशी जोडलेले असतात. खलील समस्ये दरम्यान मायग्रेनचा अटॅक होऊ शकतो:
- मासिक पाळी
- ओव्हुलेशन (Ovulation Meaning In Marathi)
- गर्भधारणा (Pregnancy Symptoms In Marathi)
- पेरीमेनोपेज
Stress Migraine meaning in marathi
International Headache Society द्वारे जाहीर केलेला मायग्रेनचा एक प्रकार म्हणजे Stress migraine, जो जीवनातील मानसिक ताणामुळे होऊ शकतो.
Cluster Migraine meaning in marathi
क्लस्टर माइग्रेन हा सुद्धा International Headache Society परिभाषित केलेले मायग्रेन प्रकार वापरला. यामध्ये डोक्याच्या छोट्या छोट्या भागांमध्ये डोकेदुखी होते. तसेच डोकेदुखीमुळे डोळ्याच्या सभोवतालच्या आणि मागे खूप वेदना होतात.
Types of Migraine in Marathi
International Headache Societyच्या मायग्रेनच्या वर्गीकरण समितीनुसार मायग्रेनचे दोन उपप्रकारांमध्ये वर्गीकरण केले जाऊ शकते. (source) हे उपप्रकार आहेत:
- आभाशिवाय मायग्रेन – हा 4 ते 72 तासांचा वारंवार डोकेदुखीचा झटका आहे; Migraine असलेल्या स्थानामध्ये सामान्यत: एकतर्फी, मध्यम ते तीव्र डोकेदुखी होते. हि डोकेदुखी शारीरिक हालचालींमुळे वाढू शकते आणि प्रकाश आणि आवाज संवेदनशीलतेशी संबंधित असते.
- आभा असलेल्या मायग्रेन – यामध्ये वारंवार पूर्णपणे कमी करता येणारे झटके असतात. विशेषत: यामध्ये एक किंवा अधिक एकांगी लक्षणे असतात.
- क्रॉनिक मायग्रेन – ही डोकेदुखी आहे जी एका महिन्यात 15 किंवा अधिक दिवस तीन महिन्यांपेक्षा जास्त काळ उद्भवते आणि महिन्यातून किमान आठ किंवा अधिक दिवस मायग्रेनची लक्षणे असतात.
Read – Anxiety Meaning in Marathi
Symptoms of Migraine in Marathi
मायग्रेनची होण्यापूर्वी एक ते दोन दिवस आधी डोकेदुखी व इतर लक्षणे येऊ शकतात. यालाच प्रोड्रोम स्टेज म्हणून ओळखले जाते. या अवस्थेत असलेल्या लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- फूड क्रेविंग
- नैराश्य
- थकवा व अश्यक्तपणा
- वारंवार होणारी जांभई
- चिडचिड
- मान कडक होणे
प्रोड्रोम स्टेजनंतर आभा उद्भवते या स्टेजमध्ये आपणास दृष्टी, संवेदना, हालचाल आणि बोलण्यात अडचण येऊ शकते. या समस्यांच्या उदाहरणांचा समावेश आहे:
- स्पष्टपणे बोलण्यात अडचण.
- आपला चेहरा, हात किंवा पाय या भागात काटेकोरपणा किंवा मुंग्या येणे.
- आकार, प्रकाश चमक किंवा चमकदार स्पॉट्स दिसणे.
- तात्पुरती आपली दृष्टी गमावले.
पुढचा टप्पा Attack Stage म्हणून ओळखला जातो. जेव्हा माइग्रेनची वास्तविक वेदना येते तेव्हा ही सर्वात तीव्र अवस्था आहे.
- प्रकाश आणि आवाजाबद्दल संवेदनशीलता वाढणे.
- मळमळ.
- चक्कर येणे किंवा अशक्त होणे.
- तुमच्या डोक्याच्या एका बाजूला डाव्या बाजूला, उजवीकडे, समोर किंवा मागे किंवा तुमच्या मंदिरात दुखणे.
- डोके दुखणे आणि धडधडणे.
- उलट्या होणे.
Read – Benefits of Giloy in Marathi
Causes of Migraine in Marathi
मायग्रेन कशामुळे होते हे अजूनपर्यंत पूर्णपणे कळले नसून, अनुवांशिकता आणि पर्यावरणीय घटक भूमिका बजावतात असे मानले जाते.
ब्रेनस्टेममधील बदल आणि ट्रायजेमिनल नर्व्ह, एक प्रमुख वेदना मार्ग आहे त्याच्या परस्परसंवादाचा समावेश असू शकतो. त्यामुळे मेंदूतील रसायनांमध्ये असंतुलन होऊ शकते – सेरोटोनिनसह, जे तुमच्या मज्जासंस्थेमध्ये वेदना नियंत्रित करण्यास मदत करते.
अनेक मायग्रेन कारण आहे, ज्यामध्ये शामिल आहे:
- महिलांमध्ये हार्मोनल बदल – मासिक पाळीच्या आधी किंवा मासिक पाळी दरम्यान, गर्भधारणा आणि रजोनिवृत्ती यासारख्या इस्ट्रोजेनमधील चढ-उतार, अनेक स्त्रियांमध्ये मायग्रेन डोकेदुखी वाढवतात.
- हार्मोनल औषधे – जसे की गर्भनिरोधक गोळी देखील मायग्रेन चा झटका देऊ शकतात. मात्र, काही स्त्रियांना असे आढळून येते की ही औषधे घेत असताना त्यांच्या मायग्रेन कमी होतो.
- पेय – यामध्ये अल्कोहोल, विशेषत: वाइन आणि कॉफीसारखे खूप जास्त कॅफीन यांचा समावेश आहे.
- ताण – कामावर किंवा घरातील तणावामुळे मायग्रेन होऊ शकते.
- संवेदी उत्तेजना – तेजस्वी किंवा चमकणारे दिवे मायग्रेनला कारणीभूत ठरू शकतात, जसे की मोठा आवाज. तीव्र वास, जसे की परफ्यूम, पेंट थिनर, सेकंडहँड स्मोक आणि इतर काही लोकांमध्ये मायग्रेनला चालना देतात.
- झोप – झोप न लागणे किंवा जास्त झोप घेतल्याने काही लोकांमध्ये मायग्रेन होऊ शकते.
- भौतिक घटक – लैंगिक क्रियाकलापांसह तीव्र शारीरिक श्रम, मायग्रेनला उत्तेजन देऊ शकते.
- हवामान बदल – हवामानातील बदल किंवा बॅरोमेट्रिक दाबामुळे मायग्रेन होऊ शकतो.
- औषधे – तोंडी गर्भनिरोधक आणि वासोडिलेटर, जसे की नायट्रोग्लिसरीन, मायग्रेन वाढवू शकतात.
- पदार्थ – जुने चीज आणि खारट आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ मायग्रेनला कारणीभूत ठरू शकतात. त्यामुळे जेवण वगळू शकते.
Read – Ajinomoto Meaning in Marathi
Risk factors for Migraine in Marathi
अनेक घटकांमुळे तुम्हाला मायग्रेन होण्याची अधिक शक्यता असते, यामध्ये शामिल आहे:
- कौटुंबिक इतिहास – जर तुमच्या कुटुंबातील एखादा सदस्य मायग्रेनने ग्रस्त असेल, तर तुम्हालाही ते विकसित होण्याची चांगला धोका आहे.
- वय – मायग्रेनची सुरुवात कोणत्याही वयात होऊ शकते, मात्र याचा प्रथम झटका अनेकदा पौगंडावस्थेमध्ये उदभवतो. मायग्रेन तुमच्या 30 च्या दशकात शिखरावर पोहोचतात आणि पुढील दशकांमध्ये हळूहळू कमी तीव्र आणि कमी झटके होतात.
- लिंग – पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना मायग्रेन होण्याची शक्यता तिप्पट असते.
- हार्मोनल बदल – ज्या महिलांना मायग्रेन आहे, त्यांना मासिक पाळी सुरू होण्याच्या अगदी आधी किंवा थोड्या वेळाने डोकेदुखी सुरू होऊ शकते. ते गर्भधारणेदरम्यान किंवा रजोनिवृत्ती दरम्यान देखील बदलू शकतात. रजोनिवृत्तीनंतर मायग्रेन सामान्यतः सुधारतात.
Read – Nausea Meaning in Marathi
मायग्रेन उपचार – Treatment Of Migraine In Marathi
शक्यतो मायग्रेन बरा होत नाही, परंतु आपले डॉक्टर त्यांना व्यवस्थापित करण्यात आपली मदत करू शकतात जेणेकरून मायग्रेन कमीत कमी वेळा होईल. नेहमी मायग्रेन ची लक्षणे आढळून आल्यास त्यावर त्वरित उपचार करा.
एकतर मायग्रेन होण्यापासून रोखण्यासाठी किंवा मायग्रेन झाल्यावर त्यावर उपचार करण्यासाठी औषधांचा वापर केला जाऊ शकतो.
ओटीसीच्या औषधोपचारातून आपल्याला आराम मिळू शकेल. तथापि, जर ओटीसी औषधे प्रभावी नसतील तर आपले डॉक्टर इतर औषधे लिहून देण्याचा निर्णय घेऊ शकतात.
नॉनस्टेरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी ड्रग्स (NSAIDs)
नॉन-स्टिरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी ड्रग्स (NSAIDs) ही मायग्रेनसाठी औषधांची पहिली पसंती आहे. ही औषधे प्रोस्टॅग्लॅंडिनचे संश्लेषण रोखून वेदना कमी करण्यात मदत करतात. प्रोस्टॅग्लॅंडिन हे संयुगे आहेत जे प्रक्षोभक प्रतिक्रिया ट्रिगर करण्यासाठी ओळखले जातात.
तथापि, काही रुग्णांना गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल साइड इफेक्ट्स जसे की अपचन, ओटीपोटात जळजळ किंवा अस्वस्थता आणि अतिसार अनुभवू शकतात. NSAIDs च्या काही सामान्य उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- ऍस्पिरिन
- डायक्लोफेनाक
- इबुप्रोफेन
- नेप्रोक्सन
- Paracetamol
ट्रिप्टन्स औषधे
या श्रेणीतील औषधांचा सहसा सल्ला दिला जातो जेव्हा इतर वेदना कमी करणारे जसे की NSAIDs लक्षणांमध्ये कोणतीही सुधारणा दर्शवू शकत नाहीत किंवा डोकेदुखी गंभीर असते.
ही औषधे डोक्यातील रक्तवाहिन्या आकुंचन (अरुंद) करून, वेदनांचे संकेत मेंदूला जाणे थांबवून आणि मळमळ आणि मायग्रेनची इतर लक्षणे निर्माण करणारी रसायने बाहेर पडण्यास अवरोधित करून कार्य करतात.
या श्रेणीतील काही सामान्यतः निर्धारित औषधांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- Sumatriptan
- Zolmitriptan
- Naratriptan
- Rizatriptan
- Eletriptan
- Almotriptan
मायग्रेन उपाय - Migraine Remedies In Marathi
आपण घरी काही गोष्टी करु शकता जे आपल्याला मायग्रेनमधून होणाऱ्या वेदना दूर करण्यास देखील मदत करू शकेल:
- शांत व अंधार असेल अशा खोलीत झोपा.
- आपल्या टाळूची मालिश करा.
- आपल्या कपाळावर किंवा गळ्याच्या मागे एक थंड कपडा ठेवा.
मायग्रेनला चालना देणारे खाद्य पदार्थ
विशिष्ट पदार्थ किंवा खाद्यपदार्थांमुळे मायग्रेन होऊ शकते. यात समाविष्ट आहे:
- मद्य किंवा कॅफिनेटेड पेये
- नाइट्रेट्स, एमएसजी आनि अस्पारटॅम
- टायरामाइन, जे काही पदार्थांमध्ये नैसर्गिकरित्या उद्भवते
जेवण आंबल्यास किंवा शिले झाल्यावर टायरामाइन देखील वाढते. उदाहरणार्थ चीज, इडली आणि सोया सॉस सारख्या पदार्थांचा समावेश आहे.
Read – Oregano Meaning in Marathi
Prevention Of Migraine In Marathi
- आपल्याला मायग्रेन कशामुळे होते हे जाणून घ्या आणि त्या गोष्टी टाळा.
- हायड्रेटेड रहा. दररोज, पुरुषांनी सुमारे 13 कप पाणी प्यावे तर स्त्रियांनी 9 कप प्यावे.
- जेवण वगळण्यापासून टाळा.
- भरपूर झोप घ्या. चांगल्या आरोग्यासाठी रात्रीची 8 तास झोप घेणे महत्वाचे आहे.
- विश्रांतीची कौशल्ये शिका.
- धूम्रपान सोडा.
- नियमित व्यायाम करा. व्यायामामुळे केवळ तणाव कमी होऊ शकत नाही तर वजन कमी होईल.
अशा प्रकारे आजचा लेख migraine meaning in marathi इथेच संपवत आहोत, मात्र तुम्हाला काही विचारायचे असल्यास खाली कमेंट करून विचारावे.
Frequently Asked Question
खालील लेखात आपण पाहणार आहोत Migraine बद्दल सर्व प्रश्न व त्यांची उत्तरे.
What is Migraine Meaning in Marathi?
Migraine Meaning in Marathi - मायग्रेन हा एक आनुवांशिकदृष्ट्या प्रभावित जटिल न्यूरोलॉजिकल आजार आहे ज्यामध्ये मध्यम ते तीव्र डोकेदुखीचा झटका येतो, बहुतेकदा ही डोकेदुखी एकतर्फी असते.
लहान मुलांना मायग्रेन होऊ शकतो का?
होय, मुलांनाही मायग्रेन होऊ शकतो. तथापि, लहान मुलांचे मायग्रेन बहुतेक वेळा कमी कालावधीसाठी असतात. मायग्रेन असलेल्या मुलांना सहसा पोटदुखीसारखी लक्षणे जाणवतात.
कोणते पदार्थ मायग्रेन खराब करतात?
काही खाद्यपदार्थ आहेत जे मायग्रेन डोकेदुखी वाढवू शकतात. यामध्ये चॉकलेट, नट, पीनट बटर, केळी, कांदे, दुग्धजन्य पदार्थ आणि लोणचेयुक्त पदार्थ यांचा समावेश असू शकतो. मायग्रेनचा त्रास होत असल्यास या पदार्थांपासून दूर राहणे शहाणपणाचे मानले जाते.
Migraine बरा होऊ शकतो का?
Migraine असलेल्या बहुतेक लोकांना असे आढळून येते की प्रतिबंधात्मक उपचार आणि जीवनशैलीतील बदलांमुळे त्यांची डोकेदुखी बरी होते. जरी मायग्रेनवर कोणताही निश्चित उपचार नसला तरी, उपचार यशस्वीरित्या झटक्याची वारंवारता आणि तीव्रता कमी करू शकतो आणि लक्षणे दूर करण्यास मदत करू शकतो. तुमच्या डोकेदुखीला कारणीभूत ठरणारे ट्रिगर टाळल्यानेही भरपूर फायदे मिळू शकतात.
मायग्रेन किती काळ टिकतात?
बहुतेक प्रकरणांमध्ये, मायग्रेनचा झटका काही मिनिटांपासून काही तासांपर्यंत टिकू शकतो आणि 3 दिवसांपर्यंत जाऊ शकतो. गंभीर प्रकरणांमध्ये, ते सुमारे 3-4 दिवस टिकू शकते. तसेच, तुम्हाला वारंवार मायग्रेन देखील होऊ शकतात जे दर महिन्याला 2-3 डोकेदुखी ते वर्षातून 1-2 पर्यंत असू शकतात.
