भोगी म्हणजे काय? ला भोगी कशी साजरी कराल? अशा सर्व प्रश्नांची उत्तरे खालील लेखात सविस्तर विस्तारित विश्लेषणामार्फत केले आहे. २०२३ ची भोगी हि शनिवारी २४ जानेवारी ला आहेत.
भोगी म्हणजे काय? (Bhogi Meaning in Marathi)
भोगी हा मकर संक्रांतीच्या आधीचा दिवस म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या चार दिवसीय पोंगल सणाचा पहिला दिवस आहे. भोगी हा सण दक्षिणेकडील तेलंगणा, आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, महाराष्ट्र आणि कर्नाटक या राज्यांमध्ये प्रामुख्याने साजरा केला जातो.
भोगी हा तामिळ महिन्याच्या पहिल्या दिवशी साजरा केला जातो याला शेतकरी हिवाळा हंगामाचा शेवट आणि नवीन युगाची सुरुवात समजतात. मात्र, या दिवशी साजरा केला जाणारा विधी म्हणजे भोगी आग, जिथे लोक निरुपयोगी आणि जुन्या घरातील वस्तू आगीत टाकतात. या आगीत सर्व कृषी कचरा जाळला जातो तो थंड हंगामाचा अंत करतो.
आपण भोगी सण का साजरा करतो?
भोगी हा दिवस म्हणजे पाऊस आणि ढगांची देवता भगवान इंद्र यांना समर्पित केलेला दिवस मानला जातो. चांगल्या पिकासाठी शेतकरी इंद्राची पूजा करतात ज्यामुळे त्यांना संपत्ती आणि समृद्धी व भरपूर पीक मिळेल. म्हणून या दिवसाला इंद्रन असेही म्हणतात.
भोगी सण कसा साजरा केला जातो?
भोगी सण साजरा करण्यासाठी स्त्रिया नवीन वस्त्रे परिधान करतात आणि पवित्र अग्निभोवती मंत्रोच्चार करतात. ते त्यांचे घर स्वच्छ करतात आणि त्यांच्या घरासमोर रंग आणि फुलांची रांगोळी काढतात. झेंडूच्या माळा आणि आंब्याच्या पानांनीही लोक आपले घर सजवतात.
महाराष्ट्रातील लोक भोगी उत्सवांमध्ये काही वेळा अग्नी प्रज्वलित करण्याचा सामान्य विधी करतात, जेव्हा घरातील सर्व जुन्या वस्तू बहुतेक कापडाच्या वस्तू अग्नीला खायला घालण्यासाठी वापरल्या जातात, हा विधी पहाटेपर्यंत चालतो.
भोगीच्या दिवशी आणि पुढील तीन दिवस घरांना उत्सवाचे स्वरूप आलेले दिसून येते, समोरचे अंगण रांगोळीने सजवले जाईल, ज्यामध्ये सुगंध आणि रंग देण्यासाठी पिवळी फुले ठेवली आहेत. उसाची झाडे घरासमोर बांधलेली असतात, त्याचप्रमाणे हळदीची मुळे असलेली हिरवी झाडेही ऋतूतील गोडवा आणि शुभता दर्शवतात.
भोगी उत्सव साजरा करण्यासाठी, व नवीन युगाची सुरुवात म्हणून लोक त्यांच्या जुन्या वस्तू टाकून देतात. झेंडूच्या माळा, आंब्याची पाने आणि अनेक नवीन गोष्टींनी घरे स्वच्छ आणि सजवली जातात.
लोक लवकर आंघोळ करतात आणि चांगले कपडे घालतात. त्यांच्या घरासमोर रंग आणि भोपळ्याच्या फुलांची पारंपारिक रांगोळी काढली जाते, ज्याला “कोलम” म्हणून ओळखले जाते. ताजे शेण, म्हणजे “गोबेम्मा” देखील रांगोळ्या सजवण्यासाठी ठेवतात आणि त्यावर मातीचे दिवे लावतात. असे मानले जाते की ते त्यांच्या घरातील आणि आजूबाजूच्या सर्व नकारात्मक ऊर्जा काढून टाकते आणि वातावरण सकारात्मक बनवते.
लोक या दिवशी नवीन कापणी केलेला भात, ऊस आणि हळद घालून अन्न शिजवतात, तर शेतकरी कुमकुम आणि चंदनाने त्यांच्या शेती उपकरणाची प्रशंसा करतात आणि सूर्यदेवाला स्वादिष्ट पदार्थ अर्पण करतात.
वाचा – मासिक पाळीत येणाऱ्या वेदना कमी करण्यासाठी घरघुती उपाय
भोगी सणाचे महत्त्व काय आहे?
भोगी उत्सव अनेक दक्षिण भारतीय राज्यांमध्ये “पेड्डा पांडुगा” म्हणून ओळखला जातो. हा हिंदू कापणीचा सण प्रामुख्याने दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये साजरा केला जातो, जिथे लोक एकमेकांना आनंदी भोगी शुभेच्छा आणि त्यांच्या घरी बनवलेल्या गोड पदार्थांची देवाणघेवाण करतात. लोक पुढील समृद्ध कृषी वर्षासाठी भगवान इंद्राची पूजा करतात आणि आशीर्वाद घेतात.
आता तुम्हाला माहित आहे की पोंगलचा पहिला दिवस भोगी म्हणून ओळखला जातो तर दुसरा दिवस “थाई पोंगल” म्हणून ओळखला जातो, जिथे एक विशेष विधी केला जातो. तांदूळ आणि दूध मातीच्या भांड्यात एकत्र उकळून सूर्यदेवाला अर्पण करण्यासाठी हळदीच्या रोपाने बांधले जातात.
Read – Foxtail Millet in Marathi
भारतातील राज्यांमध्ये भोगीची वेगवेगळी नावे
भोगी हा सण भारतातील वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या नावांनी ओळखला जातो. या नावांवर चला एक नझर टाकूया:
- Makar Sankranti – आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, महाराष्ट्र
- Pongal, Uzhavar Thirunal – तामिळ नंदू, कर्नाटक
- Uttarayan – गुजरात
- Maghi – हिमाचल प्रदेश, पंजाब, हरियाणा इत्यादी आदल्या दिवशी पंजाबमधील लोक लोहरी सण साजरा करतात.
- Bhogali Bihu – आसाम
- Shishur Saenkraat – काश्मीर
- Makara Sankramana – कर्नाटक
- Shakrain/ Poush Sankranti – बांगलादेश
- Songkran – थायलंड
- Maghe Sankranti – नेपाळ
- Moha Sangkran – कंबोडिया
Read – Capricorn in Marathi
Frequently Asked Question
खालील लेखात भोगी बद्दलची सर्व प्रश्न व उत्तरे दिलेली आहेत.
भोगी उत्सव म्हणजे काय?
भोगीचा सण भारताच्या दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये मुख्यतः भगवान इंद्राच्या सन्मानार्थ साजरा केला जातो, ज्यांना पाऊस आणि ढगांचा देव म्हणून ओळखले जाते ते शेतीची चांगली कापणी आणि भरपूर उत्पन्न आशीर्वाद देण्यासाठी.
पोंगल आणि भोगी एकच आहे का?
पोंगलचा सण पहिल्या दिवशी सुरू होतो, जो भोगी पोंगल म्हणून ओळखला जातो, जो तामिळ महिन्याच्या शेवटच्या दिवशी साजरा केला जातो.
भोगी सण कोणत्या राज्यात साजरा केला जातो?
भोगी सण महाराष्ट्र, कर्नाटक, केरळ, तामिळनाडू, आणि आंध्र प्रदेश या राज्यात प्रामुख्याने साजरा केला जातो.
भोगीची परंपरा काय आहे?
या दिवशी, लोक पारंपारिक होळी तयार करतात, ज्याला "भोगी मांतलू" म्हणून ओळखले जाते, जिथे लोक एकत्र येतात आणि त्यांच्या जुन्या वस्तू आगीत टाकून देतात आणि नवीन युग सुरू करतात.
भोगी हा सण कोणत्या देवाला समर्पित आहे?
भोगी हा सण अग्नी व पाऊस देवता इंद्रदेवाला समर्पित आहे. यामध्ये शेतकरी चांगले उत्पन्न मिळण्यासाठी इंद्र देवाला साकडं घालतात.
भोगी फक्त हिंदू धर्मात साजरा केला जातो का?
नाही, भोगी जरी हिंदू सण असला तरी शीख व जैन धर्मवासी देखील याचे सेलिब्रेशन करतात.
